Những lo ngại và cảm giác mơ hồ về các thuật ngữ mới và tên gọi liên quan đến game

Trừ một số ít trường hợp ngoại lệ, các tựa game được sản xuất ở nước ngoài cơ bản đều được dịch sang tiếng Nhật khi phát hành. Trang của cửa hàng trực tuyến, nơi bán và mua game, cũng được dịch sang tiếng Nhật như một sự hiển nhiên, và dùng để giới thiệu nội dung của game đấy.

Tuy nhiên, gần đây, mỗi khi xem các trang của những tựa game như vậy, tôi lại nghĩ rằng: Có phải là họ đang sử dụng quá nhiều thuật ngữ mới và tên gọi liên quan đến game?

Số lượng các thuật ngữ và cách gọi chỉ game tiếp tục tăng.

Không chỉ giới hạn trong các trang của cửa hàng trực tuyến. Ngay cả khi giới thiệu game indie, cũng có xu hướng sử dụng nhiều thuật ngữ chuyên môn và cách gọi đặc biệt để giải thích nội dung. Dưới đây là ba thuật ngữ mà theo quan điểm của tôi thì đây là những thuật ngữ thường xuyên bắt gặp.

Roguelike

Cách gọi của những trò chơi có đặc điểm như mỗi lần chơi thì cấu trúc của các hầm ngục (dungeon) thay đổi, hoặc khi nhân vật người chơi bị hạ gục thì trò chơi sẽ phải bắt đầu lại từ đầu. Một ví dụ nổi tiếng là series “Mystery Dungeon”

Metroidvania

Là cách gọi của một thể loại game hành động, trong đó người chơi đi qua các kiểu địa hình như mê cung lớn, đánh bại kẻ thù, thu được các khả năng mới và mở rộng phạm vi hoạt động để đạt được mục tiêu cuối cùng. Tên gọi này được lấy từ hai tựa game nổi tiếng của Nintendo là “Metroid” và của Konami là “Akumajō Dracula (Castlevania)”. Trong trường hợp của “Castlevania”, nó chính xác hơn là chỉ các phiên bản sau năm 1997, từ tựa game “Symphony of the Night” trở đi, đã trở thành các tựa game hành động nhập vai.

Hack and slash

Cách gọi của các trò chơi có nhiều trận đấu đối đầu với những kẻ thù tấn công liên tục, trong đó người chơi có thể kiếm được vũ khí, áo giáp và kinh nghiệm khi tiêu diệt chúng để củng cố sức mạnh. Một ví dụ nổi tiếng là series Diablo do Blizzard Entertainment phát triển. Thuật ngữ này cũng có thể được sử dụng trong các trò chơi có các yếu tố tương tự trong các thể loại như roguelike và Metroidvania.

Mặc dù đã là một thuật ngữ chuyên môn đầy đủ, nhưng trong quá trình giới thiệu các trò chơi này, cũng có thể sử dụng các thuật ngữ chuyên môn khác.

Ví dụ, trong trường hợp của roguelike, có thể sử dụng thuật ngữ “Permanent Death” hoặc “Permadeath”. “Permanent Death” có thể dịch sang tiếng Nhật là “Cái chết vĩnh viễn”. Tóm lại, đó là một cụm từ chỉ “nếu bị hạ gục thì phải bắt đầu lại từ đầu của trò chơi”.

Ngoài ra, trong roguelike, tính khó khăn cao cũng thường được coi là một đặc điểm nổi bật. Do đó, từ tiếng Anh “Hardcore”, có nguồn gốc từ biểu đạt âm nhạc, cũng được sử dụng.

Và cuối cùng, “Procedural”. Dịch sang tiếng Nhật có thể là “Kiểu thủ tục”, nhưng ý nghĩa của nó là cơ chế hoặc hệ thống mà cấu trúc của nơi chơi thay đổi mỗi lần chơi (tức là “tự động tạo ra”).Ngoài ra, còn có nhiều thuật ngữ chuyên môn và tên thể loại được sử dụng trong phần giới thiệu, như “Dungeon Crawler”, “Roguelite”,  “Platformer”. Những từ ngữ như vậy được sử dụng trong phần mô tả trên các trang của cửa hàng trực tuyến hoặc khi nói về nội dung của trò chơi, đặc biệt kể từ khi game indie trở thành một sự hiện diện đáng chú ý.

Tuy nhiên nói thẳng ra thì tại sao không sử dụng tiếng Nhật thông thường? Liệu điều này có làm cho việc hiểu nội dung trở nên khó khăn hơn không? Liệu người đọc có thể hiểu được nội dung của trò chơi khi sử dụng những thuật ngữ này hay không?

Là một người chơi game có kinh nghiệm, tôi có thể tưởng tượng ra đại khái nội dung của ba thuật ngữ đã đề cập trước đó. Tuy nhiên, đối với 2 thuật ngữ  “Dungeon Crawler”thì tôi không thực sự hiểu rõ, và ngay khi nhìn thấy chúng, tôi lập tức nghĩ liệu có thể diễn đạt bằng tiếng Nhật phổ thông hoặc từ mượn phổ biến hơn không.

 Định nghĩa mơ hồ và hiện trạng không rõ liệu có hiểu được hay không

Dù là ấn tượng phụ thuộc vào cá nhân nhưng không thể phủ nhận rằng các thuật ngữ chuyên môn và tên gọi được sử dụng trong việc giới thiệu trò chơi thường mang tính mơ hồ trong định nghĩa và khiến người đọc cảm thấy khó hiểu.

“Platformer” là một ví dụ điển hình cho điều này.

Nó thường ám chỉ đến các trò chơi hành động dạng “chạy và nhảy” với cách chơi dựa trên việc vượt qua các cấp độ. Để hiểu rõ hơn, có thể nói đây là loại trò chơi mà bạn phải đi từ điểm xuất phát đến mục tiêu cuối cùng, tương tự như trong “Super Mario Bros.” có thể là một ví dụ dễ hiểu hơn.

Trước hết, “Metroid” là thương hiệu được đăng ký của Nintendo. Mặc dù “Vania” cũng có thể nói là thuộc về Konami, nhưng vì nó có thể ám chỉ đến vùng “Transylvania” ở miền trung Romania, nên có thể tránh được một chút. Tuy nhiên, điều này vẫn không làm thay đổi sự khó hiểu của thuật ngữ này.

Việc các phương tiện truyền thông về game và người hâm mộ game sử dụng một cách gọi mà một phần hoàn toàn ám chỉ đến một tác phẩm (và sinh vật) cụ thể vẫn có thể chấp nhận được. Nhưng việc các nhà bán game sử dụng thuật ngữ này trên trang của các tựa game như “Sundered” và “Touhou Luna Nights” thì thật sự là một vấn đề cần được xem xét. Ngay cả khi lý do là việc sử dụng thuật ngữ này khi bán ở nước ngoài sẽ dễ hiểu hơn, liệu điều đó có hợp lý không? Khi nhìn vào tựa game “Bloodstained: Ritual of the Night” tránh sử dụng vì lo ngại vi phạm thương hiệu, liệu họ có cảm thấy gì đó không?

Thực tế, ở nước ngoài, cả hai tựa game này đều thành công hơn nhiều so với ở Nhật Bản, nên việc sử dụng thuật ngữ này có thể mang lại sức hấp dẫn mạnh mẽ. Có lẽ ý nghĩa cũng dễ hiểu hơn. Trước tiên, cần lưu ý rằng thuật ngữ này được sinh ra ở nước ngoài và sau đó được du nhập vào Nhật Bản. Khi sử dụng những từ ngữ như vậy ở một quốc gia hoàn toàn khác về cách tiếp nhận, liệu nó có thực sự truyền đạt được ý nghĩa?

Việc các thuật ngữ này được sử dụng thường xuyên và dần phổ biến khiến tôi cảm thấy mơ hồ. Đặc biệt, trong nước Nhật, có nhiều thuật ngữ và tên thể loại liên quan đến game chưa được hiểu rõ ràng và chính xác. Do đó, ngay cả các nhà sản xuất game cũng có thể hiểu sai.

Trang “Chơi game bắn súng [Phiên bản 2D]” trên trang web chính thức của Nintendo là một ví dụ tiêu biểu. Khi nói đến game bắn súng, người ta có thể liên tưởng đến những trò chơi mà máy bay chiến đấu hoặc tàu vũ trụ chiến đấu trên không.

Tuy nhiên, trên trang đó lại xuất hiện cả những game hành động như “Cuphead”, nơi người chơi bắn súng máy trên mặt đất, và game hành động khám phá “Blaster Master Zero”, khiến người xem phải ngạc nhiên. Điều này đã gây tranh cãi khi mới được đăng tải.

Ngay cả một nhà sản xuất game nổi tiếng thế giới cũng có thể mắc sai lầm như vậy. Việc nghi ngờ xem liệu các thuật ngữ chuyên ngành và tên thể loại game có được hiểu đúng hay không là điều hoàn toàn dễ hiểu. Thậm chí, ý nghĩa của các thể loại game như game hành động và game bắn súng cũng trở nên khó hiểu.

Trong môi trường như vậy, việc lạm dụng và phổ biến các thuật ngữ chuyên môn khiến tôi cảm thấy lo lắng. Tại sao xu hướng sử dụng những từ ngữ này lại trở nên mạnh mẽ như vậy?

Có lẽ việc nền tảng phân phối game PC “Steam” được dịch sang tiếng Nhật cũng là một yếu tố lớn. Trên Steam, mỗi trang cửa hàng đều có các “tag” giới thiệu ngắn gọn các đặc điểm của game, và trong đó sử dụng rất nhiều thuật ngữ chuyên môn và từ ngữ tự tạo. Một thời gian trước, toàn bộ trang đều bằng tiếng Anh, nhưng hiện nay, ngay cả những tựa game không hỗ trợ tiếng Nhật cũng có phần đánh giá và tag hiển thị bằng tiếng Nhật. Có thể từ đó mà các từ ngữ này tràn ra và dẫn đến xu hướng hiện tại.

Thêm vào đó, do có nhiều người hâm mộ game và các phương tiện truyền thông về game sử dụng những thuật ngữ này, có thể những người tham gia vào việc địa phương hóa các tựa game nước ngoài cũng nghĩ rằng “ý nghĩa sẽ được truyền đạt” và sử dụng chúng một cách vô thức trong các trang cửa hàng.

Nếu họ đang sử dụng với suy nghĩ như vậy, tôi muốn nói rằng đó là một sự hiểu lầm lớn và họ cần phải hiểu rõ sự nguy hiểm của các thuật ngữ vi phạm thương hiệu như “Metroidvania”. Không có bằng chứng khách quan chắc chắn rằng các thuật ngữ được sử dụng ở nước ngoài được truyền đạt chính xác tại Nhật Bản, và thậm chí còn có những trường hợp bị hiểu sai. Thực tế, ngay cả tôi, là một người người thường xuyên chơi game, cũng gặp phải những thuật ngữ không hiểu rõ nghĩa.

Không chỉ là một chút, mà cần phải cẩn thận hơn nhiều trong việc sử dụng các thuật ngữ này.

 Không phải tất cả các thuật ngữ tự tạo và tên gọi đều xấu…

Tuy nhiên, không phải tất cả các thuật ngữ chuyên môn và tên gọi đều khó hiểu. Ví dụ như “Run & Gun” để chỉ những trò chơi như “Cuphead”, nơi người chơi chạy trên mặt đất và bắn súng liên tục, là một thuật ngữ nắm bắt chính xác đặc điểm của thể loại này và có định nghĩa rõ ràng.

Tôi cũng sử dụng khá nhiều thuật ngữ trong đó, và không có cảm xúc phủ định đối với điều này. Không phải tất cả các thuật ngữ và tên gọi tự tạo đều không tốt. Nếu thuật ngữ không vi phạm thương hiệu và có định nghĩa và đặc điểm rõ ràng, tôi nghĩ rằng chúng nên được sử dụng một cách tích cực.

Việc tạo ra một bức tranh ấn tượng và hấp dẫn về một tựa game là một điểm mạnh của mỗi thuật ngữ và tên gọi. Chúng giúp rút gọn các mô tả dài dòng mà vẫn truyền đạt được ý nghĩa. Thực sự, việc giới thiệu nội dung của một trò chơi là một việc khó khăn. Nếu cố gắng mô tả chi tiết, đó sẽ trở thành một bài viết dài và cả khi chỉ tập trung vào điểm chính, việc lựa chọn những điểm nào cần đề cập và những điểm nào không cần có thể gây hiểu lầm. Trong một số trường hợp, việc sử dụng thuật ngữ chuyên ngành và tên gọi tự tạo có thể tiết kiệm thời gian và công sức.

Tuy nhiên, dù có nhiều lợi ích và sức hấp dẫn, tôi cảm thấy rằng việc làm cho mọi thứ trở nên phức tạp hơn, hoặc tạo ra ấn tượng về một trò chơi là khó khăn và gây khó chịu là một vấn đề. Việc tạo ra sự hiểu lầm cũng là một vấn đề. Việc vi phạm thương hiệu là hoàn toàn không thể chấp nhận.